Trong những năm gần đây, việc sử dụng thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đang gia tăng đáng kể tại Việt Nam, đặc biệt trong giới trẻ. Trước thực trạng này, nhiều đại biểu Quốc hội đã lên tiếng đề nghị cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và ngăn chặn những hệ lụy tiêu cực.
Thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam
Theo nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng, tỷ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 từng thử thuốc lá điện tử là 14%, trong đó 7% đang sử dụng trong 30 ngày gần nhất. Đáng lo ngại hơn, 10,6% học sinh tin rằng thuốc lá điện tử không gây hại hoặc ít hại hơn so với thuốc lá truyền thống. Điều này cho thấy nhận thức sai lầm về mức độ an toàn của các sản phẩm này đang lan rộng trong giới trẻ.
Ngoài ra, theo kết quả nghiên cứu về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) thực hiện năm 2020, tỷ lệ học sinh hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử ở các lớp 8 đến 12 là 8,35%; ở học sinh lớp 10 đến 12 là 12,6%.
Quan điểm của đại biểu Quốc hội
Trước tình hình trên, nhiều đại biểu Quốc hội đã bày tỏ lo ngại và đề xuất các biện pháp kiểm soát chặt chẽ. Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền nhấn mạnh rằng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang là mối nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt đối với thanh thiếu niên. Bà đề nghị cần có các biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn việc tiếp cận và sử dụng các sản phẩm này trong giới trẻ.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng chia sẻ quan điểm rằng cần bảo vệ sức khỏe nhân dân. Ông cho biết Bộ đã đề xuất Chính phủ tạm dừng thông qua Nghị định về quản lý thuốc lá thế hệ mới cho đến khi Bộ Y tế đánh giá chính thức về tác hại của các sản phẩm này. Nếu Bộ Y tế khẳng định rằng thuốc lá thế hệ mới gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe, Bộ Công Thương sẽ ủng hộ việc sửa đổi quy định pháp luật để cấm lưu hành các sản phẩm này.
Những nguy cơ tiềm ẩn của thuốc lá thế hệ mới
Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không chỉ chứa nicotine, một chất gây nghiện mạnh, mà còn có khả năng gây ra những tổn thương phổi nghiêm trọng. Bà Bungon Ritthiphakdee, một chuyên gia về kiểm soát thuốc lá, cho biết rằng thuốc lá điện tử có thể gây tổn hại cho não, đặc biệt là ở người trẻ tuổi. Việc sử dụng các sản phẩm này có thể dẫn đến phụ thuộc nicotine và các hậu quả sức khỏe lâu dài tiềm ẩn.
Ngoài ra, sự đa dạng về hương vị của thuốc lá điện tử, với hơn 16.000 loại như dâu tây, táo, sô-cô-la, đang thu hút mạnh mẽ giới trẻ. Sự hấp dẫn này, cùng với quan niệm sai lầm rằng thuốc lá điện tử ít hại hơn, góp phần làm tăng tỷ lệ sử dụng trong thanh thiếu niên.
Giải pháp đề xuất
Trước những thách thức trên, các đại biểu Quốc hội và chuyên gia đã đề xuất một số giải pháp cụ thể:
-
Tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức: Tổ chức các chương trình giáo dục về tác hại của thuốc lá thế hệ mới trong trường học, giúp học sinh hiểu rõ về những nguy cơ sức khỏe liên quan.
-
Kiểm soát quảng cáo và bán hàng: Thắt chặt việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trên mạng xã hội và cấm bán cho trẻ vị thành niên. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng để giám sát và xử lý vi phạm.
-
Hoàn thiện hành lang pháp lý: Sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan để quản lý hiệu quả các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm việc xem xét cấm hoàn toàn nếu được xác định gây hại nghiêm trọng.
-
Tăng cường phối hợp giữa các bộ, ngành: Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông cùng các cơ quan liên quan cần phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng chính sách và thực thi các biện pháp kiểm soát.
-
Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học: Tiến hành các nghiên cứu sâu hơn về tác hại của thuốc lá thế hệ mới để cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Kết luận
Việc gia tăng sử dụng thuốc lá thế hệ mới trong giới trẻ Việt Nam đặt ra thách thức lớn cho công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Sự vào cuộc kịp thời của các đại biểu Quốc hội, cùng với việc đề xuất các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc ngăn chặn và đẩy lùi tác hại của các sản phẩm này. Để đạt được hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng, nhà trường, gia đình và toàn xã hội trong việc giáo dục, quản lý và thực thi pháp luật liên quan
